Mimari Metinler

20. yy

Fenn-i Mimari

1909
1327
Ali Talat ve Ali Kemalettin
Yazar(lar) :

Ali Talat ve Ali Kemalettin

Miladi Tarih :

1909

Hicri Tarih :

1327

Yüzyılı :

20. yy

Coğrafyası :

İstanbul

Basımevi :

Mühendis Mekteb-i Matbaası

Yazım / Üretim Tekniği :

Arap Harfli Hasılı Metinler

Arşiv - Kütüphane :

Atatürk Üniversitesi, Seyfettin Özege (3827 SÖ 1327)
İ.T.Ü. Nadir Eserler: İ.T.Ü. Mustafa İnan (NA500.A45 1926) 

Genel Fiziki Yapısı :

AÜ, SÖ: Taşbasması, 112 sayfa, 20cm İTÜ, NE: Taşbasması, 109 sayfa, katl. şekil, tablo.

Etkiler / Etkilenmeler :

Kitap yayınlanmadan önce çeşitli "Fenn-i Mimari" adlı eserler mevcuttur, bunlar aralarında kimi benzerlikler taşımaktadırlar.  Bu eserlerden en önemli olduğunu düşündüğümüz, Fenn-i Mimari, Leclercq, (çev. Mehmet Rıfat), 1875'dir.



İçeriği ve Strüktürü :

Fenn-i Mimari'ye ek olarak,  Fenn-i Mimari Şekilleri bulunmaktadır. Bu iki kitap aslında birbirini tamamlar niteliktedir. Fenn-i Mimari Şekilleri, Fenn-i Mimari’nin çizimlerini içeren ikinci cilttir. Araştırmada Fenn-i Mimari’nin 1909 ve 1926 olmak üzere iki farklı baskısı tespit edilmiştir. Fenn-i Mimari Şekilleri’nin ise yalnızca 1926 tarihli baskısı mevcuttur.

Fenn-i Mimari bir girişin ardından sekiz bölümden oluşmaktadır. Eserin başında meslek tabirinin ne olduğu konusunda mimaride dikkate alınması gereken üç madde sayılmaktadır: “metanet, faide ve hüsn-ü manzaraca letâfet” (dayanıklılık, yarar ve görünüş güzelliğinde hoşluk). Yazının devamında bu üç maddeden ilk ikisinin yani metanet (dayanıklılık) ve faide’nin (yarar) mesleğin ‘fenn’ kısmına, üçüncü maddenin yani hüsn-ü manzaraca letâfet’in (görünüş güzelliğinde hoşluk) mesleğin ‘sanayi-i nefise’ kısmına dâhil oldukları belirtilir.  Diğer bölümlerde sırasıyla arkadlar, parmaklıklar, alınlıklar, kapılar ve tezyini, pencereler, balkonlar ve çatı pencereleri yer almaktadır. İçerik çizelgesi aşağıda verilmektedir.

Türkiye Cumhuriyeti Nafia Vekaleti Mühendis Mektebi Kütüphanesi /

Aded

18

Fenn-i Mimari / Merhum Ali Talat – Ali Kemaleddin Bey /1926

Sayfa

 

 

Fenn-i Mimari

 

1- İnşaatta nazar-ı mütalaaya alınması lazım gelen mevad, meslek tabirinin ne idüğü

 

2- Hüsn-i manzaranın husulü için nazar-ı itibar ve mütalaaya alınacak mevad

 

3- Meslek-i mevcude

 

4- Sütunlar ve aksamı

 

5- Saçak silmesi ve suret-i teşkili

 

6- Tarz-ı mimari

 

7- Tarz-ı mimari

12

8- Sütun ve aksamının suret-i tahvili

 

9- Sütun sath-ı hariciyelerinin suret-i tersimi

14

Birinci fasıl

 

Turuz-ı mimariye

 

10- Eski devrin tarz-ı mimarisi

15

11- Devrin tarz-ı mimarisi

 

12- Kemersiz devrin tarz-ı mimarisi

Pdf12

Toskan tarz-ı mimarisi

 

13 numara yok

 

14-İyonik tarz-ı mimari

Pdf13

15-Köşelerde kullanılan iyonik sütun başlıkları

 

16-Kıvrım münhanisinin suret-i tersimi

22

17-KOrnateyn tarz-ı mimarisi

Pdf15

18-KOmpozit tarz-ı mimarisi

 

19-Plasterler ve sütunlarla birlikte istimali

 

20-Kariyatit sütunlar veyahut münferid pilasterler

s.26

Arkadlar

 

21- Tarifat ve mülahazat-ı umumiye

 

22- Arkadların tertip ve tezyini

s.27

Arkadların kesme taşlarla tezyini

 

23- Ekseriyetle basman katıyla müteaddid katlardan mürekkep olan ebniye-i aliye..

 

24- Sütun ve plasterlerin üzerine teşkil eidlen arkadlar

s.28

25-Arkadların nisbeti

 

26- Toskan tarz-ı mimarisi arkadı

s.29

27- Keresisiz Toskan tarz-ı mimarisi arkadı

 

28- Keresili devrin tarz-ı mimarisi

Pdf18

29- Keresisiz devrin tarz-ı mimarisi arkadı

 

30- Keresili ve Keresisiz iyonik tarz-ı mimarisi ve arkadları

 

31- Korneteyn tarz-ı mimarisi

 

32- Münferid sütunların teşkil edilen arkadları

Pdf19

33- Arkad nihayetleri ve suret-i tertip ve tezyini

Pdf20

34-Tak-ı zaferler

 

Zırhların tertip ve tezyğinleriyle mahall-i isti’malleri

 

35- Zih veya kabartmalar

 

36- Basit zihler

s.36

37- Zihlerin mahall-i istimalleri

s.37

38- Zih veya silmelerin suret-i tezyini

s.39

Binaların harici duvarlarının tezyini

 

Münferid duvar cephelerinin tezyini

 

39- Tarz-ı mimarinin duvarların tezyinine tatbiki

Pdf23

40- Muhafaza duvarları

 

41- Muhafaza duvarları saçağı

 

42-Münferid muhafaza duvarlarının plaster veya şakuli hatıllarla aksama taksimi

 

43- Münferid duvarların mer’i tuğlalarla tezyini

Pdf24

44- Duvar irtifaından daha mürtefi’ plasterlerle tezyin olunan duvarlar

 

45- Üzeri demir parmaklıklı münferid muhafaza duvarları

 

46- Tuğla plasterler ile tezyğn olunan duvarlar

Pdf25

47- Muhtelif malzemeden inşa olunan duvarlar

 

48- Meyilli arazide duvarların tertibi

 

49- Koltuk

 

50- Üzeri kargir parmaklıklardan mürekkep bir hey’et ile tezyn olunan münferid duvarlar

Pdf26

Parmaklıklar ve âtik

 

51-Parmaklıkların terkip ve tezyini

s.48

52-Parmaklıkların enva’ı

s.49

53- Tuğla Parmaklıklar

Yorum :

Kitabın araştırmamız için önemli olan bölümü özellikle giriş bölümüdür; meslek tabirinin ve yapıda estetik (hüsn-ü manzaranın husülü) için gerekli kuralların aktarıldığı kısımdır.  


Hakkında :

TEKELİ, İ. ve İLKİN, S. (derl.)  1997.  Mimar Kemalettin’in Yazdıkları, İstanbul: Şevki Vanlı Mimarlık Vakfı Yayınları.

Anahtar Kelimeler :

Fenn-i Mimari, Mimari, Ali Talat, Ali Kemalettin, Mühendis Mektebi Matbaası

Fenn-i Mimari, Ali Talat & Ali Kemalettin, İ.T.Ü., M.İ. Nadir Eserler Koleksiyonu
Bu site geliştirilmekte olup veri yüklemesi devam etmektedir. Tüm hakları saklıdır. Kaynak gösterilmeden kullanılamaz. © 2018 Copyright