İçeriği ve Strüktürü :

Şeyh Şabân-ı Velî'nin vefatından sonra sırasıyla Şeyh Abdulbâkî Efendi ile Muhyiddîn Efendi'ye intisap eden Ömer Fuadi,  Muhyiddîn Efendi 1604 yılında vefat edince onun yerine Şeyh Şabân-ı Velî dergâhının beşinci postnişini olur.  Bu eser Şeyh Şaban-ı Veli’nin Kastamonu’daki türbesinin yapımını anlatır.  Kutsal olarak nitelendirilen kişilerle ilgili olarak yapılanların, öncelikle onların öğretilerini açıklamak, herkesin bilmesi için Arapça, Farsça ve Türkçe olarak Tezkire-i Evliya ve Menkıbenamelerin yazılmasıdır; ikinci olaraksa “sultanların ve zenginlerin onların kabrleri üzerlerine yaptıkları türbelerdir” denmektedir.  Metnin içinde bu kişiliklere türbe yapılıp yapılmaması, türbelerinde kandil ve mum yakmanın caiz olmaması, israfın haram olması gibi tartışmalar; türbenin bir tarafını inşa eden ustaların mimarın isteği doğrultusunda müslüman olmaması ve Fuadi'nin isteği doğrultusunda (gördüğü rüyaya dayalı olarak) inşaatın durdurulması ve ustaların gönderilmesi; parasız kalındığı bir başka aşamada da türbenin uzun süre harap kalması ve sonra tamamlanabilmesi gibi anlatımlar içermektedir.  

Yazar "Eserin Yazılma Sebebi" bölümünde şöyle demektedir:  "Alimlerin, sultanların, ariflerin ve zenginlerin itibar ettikleri türbe binası Şaban Efendi hazretlerine de nasip olup inşaatı devam ederken insanın iradesine aykırı bir hal göründü.  Ustası Ömer Kethuda'yı Nasuh Paşa öldürttü ve türbenin inşaatı yarım kaldı. Allah dostlarının hallerinden ve Allah'ın iradesinin imkân aleminde zuhur eden hikmetinden haberdar olmayan bazı nadanlardan bu konuda haset şerriyle şüphe, itiraz ve bühtan eserleri ortaya çıktı.  İşte bu türbename onların itirazlarına yeterli bir cevap mahiyetinde olup kötü zanlarına ve şüphelerine mahal vermeyecektir.  Ayrıca sultan hazretlerinin kerametlerini de açıklamaktadır." 

Yorum :

Metin, düz anlamıyla belirli bir mutasavvıfa yapılan bir türbenin yapım sürecini anlatıyordur; ancak ikinci bir anlatı da tasavvuf ehline olan karşı çıkışların bir hikayesidir.  Ustaların müslüman olmaması gibi kimi bilgileri de bu vesileyle edinmiş oluyoruz. 

Yeniden Üretimleri :

Hakkında :

- KIZILER, H. 2013.  “XVII.Yüzyılda Yaşayan Bir Sufî’nin Tasavvuf Karşıtlarına Verdiği Cevaplara Dair Bir Örnek: Ömer Fuadî’nin Türbenâme Risalesi”, Journal of Islamic Research, 24(3), ss. 137-145.

Anahtar Kelimeler :

Türbename, Ömer Fuadi, Şeyh Şaban-ı Veli, tasavvuf, mimari